آینده ی محافل اینترنتی چپ

 نادر ساده

ازهنگامیکه شبکه ی اینترنت خانگی شد وبه سرعت ارتباطات ومراودات چند جانبه افزوده گشت، روزبه روزاستفاده از فضای مجازی گفتگو های جمعی نیزافزایش یافته  و دارد بتدریج این نوع ازامکانات  مجازی،

 شاخه ای ازجامعه شناسی ارتباطات را به خود اختصاص می دهد .

دربین کلیه ی کاربران، ایرانیان با گرایشات گروهی و  سیاسی و سنی  متفاوت دربهره گیری ازامکانات و نرم افزارهای گفتاری - شنیداری و ویدوئویی در رده های جلوقراردارند .

همانطور که میدانیم گرایشات چپ و سوسیالیست نیزدرچند سال گذشته توانسته اند آراء و مباحث شان را در گفتگو های جمعی به معرض قضاوت بگذارند وبا توجه به پراکنده گی جمعیت؛ علاوه بر کسانی که آشنایان قبلی یکدیگرند ودر کنارارتباطات معمولی و تماس های روزانه دیگر؛ درشبکه ی چت روم ها نیزمشتری و کاربرو گرداننده اند، افراد بیشماری نیزتوانسته اند، بتدریج ازپل های های مجازی بگذرند ودر ارتباطات چند سویه با کاربران دیگری قرارگیرند. در همین فضای مجازی اما، گروهبندیهای خاصی تشکیل شده است که یکدیگررا تایید می کنند؛ یکدیگررا رد می کنند، با یکدیگررقابت می کنند و یا درمواردی نیزازیکدیگرمخفی می شوند ودر اتاق های دربسته در جمعی خودمانی به مسائل خاص خودشان می پردازند.

در بین افراد با گرایشات چپ البته علاوه برگپ و گفتگوی محدود و ارتباطات سیاسی درون گروهی محدود ،  برگزاری جلسات عمومی بحث هفتگی رایج ترین است . شرکت کننده گان دائمی ثابت و تعداد شرکت کننده گان متغیردر مجموع رو به افزایش است که بخشا از تغییر دائمی نامها ی شرکت کنندگان شناخته شده و  همچنین پیوستن افراد جدیدی به کلوپ های بحث ناشی می شود . این گونه جلسات عمومی البته درموارد غالب مفیدند و برای برگزارکننده گان و شرکت کننده گان حکم روزنامه های شفاهی را دارند. عده ای مشتری دائمی هستند و از آغازتا پایان مباحث را دنبال می کنند، عده ای به تیتر مباحث بسنده می کنند و از آن می گذارند و عده ای هم بهترین ها را تشخیص می دهند و هدف مند مباحثی را انتخاب و در جلسات خاصی هم شرکت می کنند و در اتلاف وقت صرفه جویی می کنند. برگزار کننده گان اتاق های بحث اینترنتی اما گروهی ازافراد هستند که خود را سوسیالیست و کمونیست وانقلابی معرفی می کنند که به گرایشات خاصی تعلق دارند و یا عضو تشکل هایی نیز هستند ؛ اما برخی دیگر چنان وانمود می کنند که مستقل هستند و مشغول

خدمت به "اتحاد سوسیالیست ها "  و برای کمک به جنبش کارگری ایران برنامه اجرا می کنند . همین  زیست مجازی است که امکان میدهد این افراد در عین حالیکه ازکارمتشکل تشکیلاتی حذر می کنند، خود را مستقل معرفی نمایند و  خلاء فعالیت واقعی را درتراکم برنامه های اینترنتی پر کنند و همین جلسات بحث و گفتگو را جایگزین فعالیت تشکیلاتی و فعالیت هایی سیاسی نمایند که در دنیای واقعی فعالین کارگری و سوسیالیست مجبور به انجامش هستند. تجربه ی سالهای اخیر بارها نشان داده است که امکانات تکنیکی پیشرفته همانطور که می تواند در فعالیت سیاسی –  اجتماعی در سرعت ارتباطات موثر باشد، همانطور هم می تواند برذهنیت و تصورات افراد درون یک جنبش تاثیر گذارباشد و به تعلیق اجتماعی بیشتر ازمحیط زیست و کار بیانجامد که اصولا حوزه ی اصلی کنش گری برای سوسیالیست ها ست . این ویژه گی غلط انداز تکنیک پیشرفته و خدمت گذاری  این افراد به اصطلاح مستقل بدان الزاما در پیشرفت فعالیت های کارگری  موثر نمی افتد بلکه مانعی بر سر فعالیت بالفعل کسانی نیز ایجاد می کند و برخی دیگر را که  توهم فضای مجازی بر آنان غالب گشته و مرز بین واقعیت و تخیل را  گم کرده اندافزایش می دهد . نمونه ی افرادی که بنام " فعال کارگری " در اینگونه اتاق ها خود را معرفی کرده اند کم نیست که نه زبان کارگر را بلدند نه جوهر طبقاتی کارگر آگاه را با خود دارند.

در این اتاق ها ، برخی انگشت نما از گرداننده گان اتاق های بحث،  بصرف  اداره ی اتاق بحث  از فرصت  پیش آمده توسط  یک سخنران یا یک فعال واقعی کارگری یا سندیکایی بویژه وقتی از ایران هستند، برای خودشان  جایی باز می کنند تا با بازارگرمی و تبلیغ برای خودشان به دیگران که  معمولا ساکت می مانند رهنمود دهند .

با همه این اوصاف و نکات مثبت ومنفی ، اتاق های بحث سوسیالیستی در اینترنت پدیده ای آشنا ست .

تشکیل محافل چپ اینترنتی اما، رکن دیگری است که بویژه در دوسه سال  اخیر در اینترنت اشاعه یافته  وکمتر درباره آن صحبت شده است .

 ویژگی این محافل در گزینشی بودن شرکت کننده گان آنست . درجه ای ازاعتماد و شناخت و تشویق ها وتایید ها وانتخاب های کنترل شده در ترکیب این محافل موثراست . نسبت شرکت کننده گان درخارج از کشوربالاست و بندرت افرادی با گرایش چپ از داخل کشوربه جرگه این محافل جذب می شوند . محافل مطالعات سیستماتیک مارکسیستی ، محافل راه اندازی پروژه ای فعالیت های جدید حول یک نشریه چپ و سوسیالیستی ، محافل باصطلاح هماهنگ کننده ی گروههای کاری در نقاط مختلف و محافل نیمه سیاسی و نیمه تشکیلاتی منتسب به تشکل های چپ که شناخته شده اند، نمونه ای ازاین محافل اند که غالبا هم از حضورهمزمان خود در یک فضای مجازی واحد و حتی یک کاتاگوری مشترک  اتاق های بحث بی خبرند .

برخی تجمع مجازی شان را صرفا بخشی ازتدارکات اقدام درفضای واقعی قلمداد می کنند . دستکم این وعده را بخود می دهند و روی نوع و روش دخالتگری پلمیک می کنند. برخی از شرکت کننده گان در این محافل عمدتا ازفعالین با  سابقه هستند و در عرصه های نقد و بررسی و نگارش و شرکت در فعالیت های تشکیلاتی در بین آنان افراد شناخته شده ای هم حضور دارند ؛ این امر بخودی خود انتظارازاین محافل را بالا می برند و درهمان فضای مجازی برکیفیت مباحث تاثیرگذار است .

 از طرف دیگر وقتی مسئله اقدام در بیرون مطرح باشد، محک سنجش هم باید در اجرای قرارها در بیرون باشد ولی تا جایی که بد لیل تقسیم جغرافیایی و شرایط زیست مجازی مراودات توهم زاست، اعتماد های متقابل با مشکل روبروست . بهمین دلیل  معمولا شناخت افراد درون محافل از یکدیگر آغشته به توهم می گردد و هرگزنمی تواند جایگزین شناخت تجربی و نزدیک ازیکدیگرگردد. بهمین خاطر برای افراد شرکت کننده ازداخل کشور در اینگونه محافل مسئله ی شناخت و اعتماد پیچیده تر است .

ازیکطرف آنان می دانند در دنیای مجازی هستند و درپوشش اسامی نا شناس کمترقابل شناسایی اندبا این وجود  عمدتا حتی در این محافل قفل شده ؛ ازمیکروفون نیزاستفاده نمی کنند وشنونده اند و مطالب شان را غیرمستقیم انتقال می دهند . از طرف دیگر بدرستی قادر نیستند به ادعا های افراد مقیم خارج ازکشوراعتماد کنند. حرفهای قشنگ را می شنوند، گاهی هم مرعوب می گردند؛ گاهی هم تازگی برایشان دارد، ولی چقدراین فضای مجازی آنان را قانع می کند که وارد کارگروهی با اینگونه جمع ها بشوند معلوم نیست . عده ای البته حاشیه ای  ارتباطات خود را حفظ می کنند . اما آنچه مسلم است آنان نیزخواه ناخواه آغشته به توهم فضای مجازی می گردند و اطلاعات انتقال یافته بدانها دیجیتالی است . گاهی ممکن است  به توان و ظرفیت اینگونه  محافل به نحو اغراق آمیزی باور کنند و احساس کنند که از دور دستی به آتش دارند و بازیگران اصلی کسانی هستند که در جوامعی که زندگی می کنند دست و پایشان باز است،  گاهی هم از اینکه در داخل کشور هستند، موقعیت جغرافیایی برایشان در بین اعضای محفل امتیازی ایجاد می کند که توهم

همین  نیز می تواند فریبنده باشد.

عدم امکان رابطه مستقیم با مخاطبین در درون جامعه بسته ایران زمینه ی روی آوری برخی افراد و نیروهایی است که در جامعه ایران بعنوان روشنفکر معترض زندگی می کنند وبا وجود سرکوب و فضای بسته با حداقل امکانات و البته  صرف وقت زیاد قادرند پلی بزنند به فضای بی انتهای مجازی .

ویژگی سوم این محافل این است که به ظاهر محافلی هستند چند گرایشی و ترکیب متنوع دارند و افراد شرکت کننده ازسنت های مختلف هستند و ازهمه مهمتر منفرد هستند و بصورت فردی به محفل دعوت شده اند .

 با وجود این ادعا ما می دانیم که  خوا ه ناخواه سازمانده هان اولیه گزینشی عمل کرده و می کنند و آگاهانه  می خواهند مانع حضورافرادی باشند که آنان را مناسب کاری که قصد دارند در پیش گیرند ارزیابی نمی کنند .همین گونه ی  " دیگری بودن " ،  یا بعبارت دقیق تر "چپ ازنوع دیگری بودن"، و" سوسیالیست از نوع دیگری بودن " است که هم عاملی در پنهان کاری و آفتابی نبودن این محافل از یکدیگر است و هم نقطه تمایز این محافل از جلسات عمومی مباحث علنی مربوط به جنبش کارگری وچپ  قرار داده می شود .در عین حالیکه  اتاق عمومی  مباحث مربوط به چپ انباشته  از همین محفلی ها ست .

با توجه به فضای بی کران اینترنت و امکان آرایش هندسی محافل و مجامع و آزادی کامل افراد در انتخاب جا و مکان شان فی نفسه هیچ ایرادی به شکل گیری محافل سوسیالیست اینترنتی وارد نیست . این محافل می توانند شکل بگیرند و بعد از مدتی تغییر شکل دهند، منحل شوند، بزرگ و یا کوچک شوند .این جابجایی ها ،

اما تاثیری در آینده ی محافل اینترنتی بعنوان یک پدیده ندارند . آنچه مهم است رابطه این محافل با جنبش واقعی چپ ؛ کارگری و سوسیالیستی کشورمان است . تعیین این نوع رابطه است که این محافل را تک به تک با چالش روبرو می کند . بالاخره افراد شرکت کننده در این محافل انسانهای واقعی هستند و در شهر و کشوری در این جهان زندگی می کنند ، که روزانه در آنجا صد ها مسئله سیاسی اجتماعی در جریان است  و بعنوان ایرانیان تبعیدی خوانا خواه در جریان مسائل داخل کشور ایران هم قرار دارند و بایستی دقیقا  بدانند در جامعه ایران جنبش کارگری زنده سازمانیابی می شود و حمایت های موثر بین المللی در تقویت آن کارساز است و وظیفه این است .

آیا برای تشخیص نیاز مبرم به حضور و شرکت در مبارزات جاری سیاسی این کشور ها بنام سوسیالیست ها و مدافعین جنبش کارگری تجربه ی واقعی چند دهه گذشته و نارسایی های جدی در جلب حمایت های بین الملی کارگری  کافی نیست ؟

آیا بدون تجمع ایرانیان سوسیالیست و کارگری که دریک محل زندگی می کنند وتشکیل یک کمیته یا گروه یا کانون همبستگی و انتقال متقابل اخبار و گزارشات کارگری و ایجاد پل دو سویه بین فعالین کارگری ایران و فعالین کارگری کشورهای دیگر می توان اصولا در اهمیت حمایت های بین المللی در اتاق های بحث اینترنتی داد سخن راند اما در همان محله و شهر زندگی سر در کار خود فرو برد و بی تاثیر بر کشمکش های سیاسی اجتماعی و در افکار عمومی کشورهای میزبان باقی ماند و بعنوان مدعی و عضو جنبش کارگری هم بر بی نقشی خود توجیهات افلاطونی تراشید و از پشت مونیتور کا مپیو تر با تکنیک از راه دور در جلد یک فعال کارگری یا سوسیالیست در آمد و کارگران پیشرو ایران را وام دار خود ساخت ؟

عدم تناسب بین محافل تشکیل شده چپ و سوسیالیست با نیاز های عملی وواقعی فعالیت در محل زیست کار از یکسو و تعداد قلیل کمیته هایی که بطور واقعی به ابتکار تعدادی از مدافعین جنبش کارگری بعنوان مثال در چند شهر آلمان تشکیل شده است نشان از 2 آینده ی متفاوت دارد. آینده ی کمیته های محلی، پایدار و استوار و حقیقی وواقعی است . چرا که انگیزه حیات آن ربط مستقیم به حیات و مبارزه ی جنبش کارگری دارد و عضوی از آن است . این به معنای پشت کردن به اینترنت نیست . بقول آن حرف معروف ما سوسیالیست ها و چپ های کارگری باید از آخرین کلام در تکنیک بهره بریم .

در اینترنت همچنان می توان و باید از امکانات برای سرعت ارتباطات استفاده کرد . مباحث عمومی و علنی مربوط به جنبش چپ، کارگری و سوسیالیستی را به بحث گذاشت و در محل کار وزیست باید کمیته های همبستگی با جنبش کارگری را هر جا که هستیم به ابتکار خودمان تشکیل دهیم و در رابطه های زنده ی شبکه ای با فعالین دیگر این عرصه وارد هماهنگی و همکاری شویم .

آینده ی محافل اینترنتی اما سیال، ناپایدار، ذهنی و مجازی است . سوسیالیست ها و چپ های کارگری مجاز

نیستند بسان جزایر پراکنده در هزارتوی اینترنت گم و ناپدید شوند . اینرا به منادیان سوسیالیست های اینترنتی واگذاریم .

 16 سپتامبر2006